«ՀՈԳԵՎԵՐԼՈՒԾՈՂԸ «ԲՈՒԺՎԱԾ» ՀՈԳԵԲԱՆՆ Է ԿԱՄ ՀՈԳԵԲՈՒՅԺԸ»

Հոգեվերլուծության հետազոտման և ուսուցման հայկական ասոցիացիան ստեղծվել է 1994-ի հոկտեմբերին` միավորելով հոգեբանների ու հոգեբույժների, որոնք հոգեբանության և հոգեթերապիայի ասպարեզում կարևորում են հոգեվերլուծության դերը` իբրև անձի ինքնաճանաչման և ինքնազարգացման լավագույն միջոց: Այս տարի լրանում է ասոցիացիայի հիմնադրման 15-ամյակը:
Հոգեվերլուծության հիմնադիրը Զիգմունդ Ֆրոյդն է: Իր գործունեության ընթացքում նա հրաժարվել է հիպնոսից, առաջ է քաշել հոգեվերլուծական տեխնիկաներ, որոնցից են ազատ ասոցիացիաների սկզբունքը, երազների վերլուծությունը և այլն: Ֆրոյդն առավել կարևորում է մարդու ենթագիտակցությունը, ուր և թաքնված են անձի հիմնախնդիրները և երկար տարիներ, ընդհուպ մինչև կյանքի վերջը, չարտահայտվելով գիտակցության մեջ, այնուամենայնիվ, ուղղորդում են մարդու վարքագիծը: Հաճախ ունենալով խորքային չգիտակցված խնդիրներ` մարդիկ կատարում են արարքներ, որոնք առաջին հայացքից անհեթեթ են թվում: Նման ձևով են գոյանում նևրոզները: Ըստ Ֆրոյդի` դրանք առաջանում են մինչև հինգ տարեկանը, ընտանիքում երեխայի ու ծնողների ոչ ներդաշնակ հարաբերությունների արդյունքում: Հոգեվերլուծությունը ուսումնասիրում է նևրոզների առաջացումը, անձի զարգացումը և առաջարկում մեխանիզմներ, որոնք նույնիսկ մեծահասակներին օգնում են վերականգնելու փոքր տարիքում ձեռք բերած խնդիրների պատճառները, ազատվելու տրավմաներից և ապրելու ավելի ներդաշնակ կյանքով` հուզականությունը դնելով գիտակցության ենթակայության տակ:
Հոգեվերլուծողները, լինելով Ֆրոյդի հետևորդներ, օգտագործում են նրա սկզբունքներն ու այն փորձը, որ կուտակվել է հետֆրոյդյան շրջանում` կիրառելով նոր, ավելի արդյունավետ տեխնիկաներ:
«Հոգեվերլուծողը այն հոգեբանն է կամ հոգեբույժը, որը, բացի բուհում ստացած դասական կրթությունից, անցել է անձնական հոգեվերլուծություն մեկ ուրիշ մասնագետի մոտ, ով նույնպես արել է իր անձնական վերլուծությունը (շղթան շարունակվում է մինչև Զիգմունդ Ֆրոյդ),- պարզաբանում է հոգեվերլուծության հետազոտման և ուսուցման հայկական միության նախագահ ԱՐԱ ՉԱԼԻԿՅԱՆԸ:- Հոգեվերլուծողը «բուժված» հոգեբանն է կամ հոգեբույժը: Հետագայում նրանք շարունակում են աշխատել սեփական անձի վրա նաև սուպերվիզիաների միջոցով (առավել փորձառու մասնագետը վերահսկում է նրանց աշխատանքի որակը):
Նևրոզն ինտելեկտուալ խանգարում չէ, այլ հուզական։ Նևրոզով տառապող մարդը կարող է շատ ավելի խելացի լինել, քան բուժող բժիշկը, ուստի խորհուրդներ տալով հնարավոր չէ նրան օգնել, պետք է ձգտել լինել լավ «հայելի», որ այցելուն հնարավորինս տեսնի նրանում իր հոգեբանական պատկերը: Եթե մասնագետն ունի հուզական խնդիրներ` նա այցելուի համար «ծուռ հայելի է», ինչը շատ ավելի վատ է, քան նման մասնագետին առհասարակ չդիմելը»:
Օրերս ասոցիացիայի հյուրն էր արգենտինահայ հոգեբույժ-հոգեվերլուծող, Լատինական Ամերիկայի հոգեվերլուծական ասոցիացիաների նախագահ ԱՍԲԵԴ ԱՐՅԱՆԸ, որը 2003-ից Հայաստանում պարբերաբար անցկացնում է սուպերվիզիաներ: Ծնվել է Եգիպտոսում: Ծնողները եղեռնից փրկված որբեր են եղել: Պատմում է, որ հայերի համար դժվար էր ապրել արաբների մեջ, քանի որ Եգիպտոսում շատ էին ազգայնամոլները, հիսունհազարանոց հայկական համայնքից հիմա մնացել է երկու-երեք հազարը: Տասնչորս տարեկանում ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Արգենտինա: Պատմում է, որ հոգեվերլուծությունը շատ է օգնել իրեն, և ինքը միշտ երազել է հայրենիքին փոխանցել իր ձեռքբերումների գոնե մի չնչին մասը: Բազմաթիվ աշխատությունների հեղինակ է, շուտով լույս կտեսնի նրա «Դեռահասների կլինիկան» աշխատությունը: Հատվածաբար գիրքն արդեն թարգմանվել է հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն: «Այստեղ մի դժվարություն կա` ժողովրդի մտածելակերպը,- ասում է Ասբեդ Արյանը։- Շատերի կարծիքով` հոգեթերապիան խենթերի, ծանր հիվանդների համար է: Օգտակար այդ մեթոդից մարդիկ խուսափում ու վախենում են: Հակառակը համոզելու համար համբերություն ու ժամանակ է պետք»: Հայ հոգեվերլուծողների մասին նրա կարծիքը բավականին դրական է։
Ասոցիացիայի նախագահ Արա Չալիկյանը նշեց, որ արտերկրներում ապրող հայ մասնագետները հաճախ չեն կարողանում այցելել Հայաստան, ուստի նպատակ կա սուպերվիզիաներ կազմակերպել և հաղորդակցվել նաև ինտերնետային կապի միջոցով: Նշեց նաև, որ հոգեբանության նկատմամբ մեծացել է ուշադրությունը, բուհերում մեծ թվով հոգեբաններ են պատրաստում, սկսել են ուշադրություն դարձնել նաև գործնական աշխատանքներին: Ներկայումս ասոցիացիան կազմակերպում է մասնագիտական ֆիլմերի դիտումներ, քննարկումներ, ինքնաճանաչմանն ուղղված հոգեբանական թրեյնինգներ և սեմինարներ բոլոր հոգեբանների համար:
Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Մեկնաբանություններ